Bir şeyleri değiştirmek istiyorsa insan, erdem en yakın arkadaşı olmalı. Dertlenmeyi, şikayeti, mazereti, bahaneyi bırakıp; derdine derman olacak bir şey yapmalı. Kızmayı, hınçlanmayı, aşağılamayı, küçümsemeyi, büyüklenmeyi, kibirlenmeyi, böbürlenmeyi, lanetlemeyi, lanetlenmeyi bırakıp; özünün saflığına geri dönmeli.
Erdem, telafisi mümkün olmayan bir sınav sorusudur. Verdiğin “İnsanlık” sözünün bekçisi olan vicdanınla, erdemlerini hayata sunmalısın. Ne de olsa, erdemlerinle yüceleceğin bir yol üzerindesin. O kararı verdiren irade, o karara sonuna kadar sahip çıkmadığını denetler. Senin için, “-Kaç para ile satın alabiliriz O’nu?” diye sorduklarında birileri… “-Onun rakamı yok, hiçbir şekilde satın almamız mümkün değil” cevabını duyabiliyor musun?
“-Bizden olanlar hakkını alacak, fakat bizden olmayanların hakkı gasp edilecek” dediklerinde; “-Öyleyse ne hakkımı alırım, ne hakkımı helal ederim” karşılığını verebiliyor musun?
“-Eski köye yeni adet mi getireceksin. Bırak bu işleri…” dediklerinde,
“-Yeni bir şeye en çok da eskilerin ihtiyacı vardır, kimbilir?..” diye karşılık verebiliyor musun?
“-Suya sabuna dokunmaman” söylendiğinde, “-Suyun ve sabunun temizlik ve arınma konusunda ne büyük nimet olduğunu anlatama gerek var mı?” diye sorabiliyor musun?
“-Şu işi bi kılıfına uyduruver” dediklerinde; “-Kılıfa konmamış işleri bütün çıplaklığı ile yapmaya ne dersiniz?” diye meydan okuyabiliyor musun?
“-Sektördeki rakip şirketi batırmanın en etkili formülü” senden istendiğinde;
“-Sektörde kendi kendini yok etmenin en etkili ve en kolay yolunu bulduğunuz için tebrikler” diyebiliyor musun?
“-Bizim taraftan olanları işe alıver” buyruklarına karşılık; “-Tarafsız tarafımla iş alımlarını yapıyorum. Kişinin hangi taraftan olduğuyla değil, hangi güçlü tarafıyla işe başvurduğu ile ilgilenirim” sözünü sakınmadan söyleyebiliyor musun?
“-O arkandan konuştu, senin için şunları şunları söyledi…” dediklerinde;
“-Ben bile zaman zaman kendim için pek iyi şeyler söylemezken, bunu bir başkasından beklemek akıllıca olmazdı” ifadesiyle kendinle dalga geçebiliyor musun?
Şartlı zihnin, “Bu şekilde davranırsam, benim hakkımda ne düşünürler sonra?..” diye sorduğunda, “-Başkalarından beklediğin takdiri sana peşin olarak ödesem, çeneni lütfen kapatır mısın?” cevabını verebiliyor musun?
“-Kendi gemisini kurtaran kaptan! Sen onu bunu bırak, kendi gemini kurtar” dediklerinde, geminin tek bir gemi olduğunu, kurtarılacak bir gemi varsa, o da ‘İnsanlık ailesinin gemisi’ olduğunu söyleyebiliyor musun?
Bir tek, kendi kaderinin efendisi olabilenler, verdikleri kararın arkasında durabilirler. Bir şeyleri değiştirmek istiyorsa insan, erdem en yakın arkadaşı olmalı.
