Bir süredir Mavişehir Dergisi’nde gezip gördüğüm yerler ve keşfettiğim yeni kültürler hakkında yazılar yazıyorum. Yazı yazmak oldukça keyif alarak yaptığım bir iş. Bu sefer biraz değişiklik olsun dedim ve bu sayıdan itibaren arada uzmanlık alanım olan psikiyatri ile ilgili de yazmaya karar verdim. Bu yazımda kısaca psikiyatri nedir, ruh hastalıkları nasıl teşhis ve tedavi edilir ve dünyada ruh hastalıklarına bakış konusundan bahsedeceğim. Gelecek sayılarda sıkça görülen psikiyatrik hastalıkları detaylı bir şekilde ele almayı umuyorum.
Psikiyatri ruh hastalıklarının tanı, tedavi ve önlenmesini içeren bilim dalıdır. Tıbbın en geniş ve karmaşık dallarından bir tanesidir. Hastayı bedenen ve ruhen bir bütün olarak ele alır. Psikiyatrist olarak hastaya en uygun ve en doğru tedaviyi uygulayabilmek için tıp ve psikoloji alanında yeterli bilgi ve donanıma sahip olmak gerekir. Psikiyatrist olmak için altı yıllık tıp fakültesi eğitimini takiben dört yıl süren psikiyatri uzmanlığı yapılır. Uzmanlık eğitimi boyunca dahiliye, nöroloji, psikofarmakoloji, erişkin ve çocuk psikiyatrisi ve psikoterapi gibi değişik alanlarda yoğun bir eğitim alınır. Uzmanlık sonrası psikiyatride belirli bir alana odaklanmak isteyen psikiyatristler için bir ya da iki yıl süren değişik üst ihtisas dalları vardır. Kısacası psikiyatrist olmak için uzun ve yorucu ama zevkli bir yol takip edilir.
Ruh sağlığı nedir sorusunun cevabı kişiden kişiye değişebilir. Somut bir kriter olan Dünya Sağlık Örgütü’nün kriterlerine göz attığımızda şöyle bir kavram ile karşılaşıyoruz: ‘Sağlıklı olma hali sadece herhangi bir hastalık ya da güçsüzlük durumunun olmaması değil, bedenen, ruhen ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumudur. Ruh sağlığı kişinin kendini bütünüyle iyi hissettiği, kendi kişisel yeteneklerinin farkında olduğu, hayatın günlük stresiyle başa çıkabildiği ve verimli bir şekilde çalışıp ait olduğu topluma katkıda bulunabildiği iyilik halidir’. Bu tanımdan da anlaşıldığı gibi ruh sağlığı insan sağlığının ana öğelerinden bir tanesidir.
İstatistiklere baktığımızda ruh hastalıkları ile madde bağımlılıklarının dünyada iş gücü ve verimlilik kaybına yol açan etkenlerin başında geldiğini görüyoruz. Ruh hastalıkları aynı zamanda kişide yarattığı çökkünlük, karmaşık ruh hali ve düşünce bozukluğu nedeniyle kişinin bedensel sağlığı üzerinde de olumsuz etki yaratıyor. Yapılan çalışmalar diabet, kalp hastalıkları, HIV, onkolojik hastalıklar ve diğer birçok kronik hastalığın ruh sağlığı ile yakından bağlantısı bulunduğunu ve psikiyatrik rahatsızlığı olan kişilerde bu hastalıkların seyirlerinin daha hızlı ve olumsuz olup, kişinin yaşam süresini ve kalitesini azalttığını göstermektedir.
Çok geniş bir spektruma sahip olan psikiyatrik hastalıklar arasında ilk sırada depresyon, anksiyete, bipolar bozukluk, değişik psikoz tipleri, madde bağımlılıkları, kişilik bozuklukları, panik atak, obsesif kompulsif bozukluk, fobiler ve post travmatik stres bozukluğu sayılabilir. Psikiyatrik hastalıklar tıpkı yüksek tansiyon, astım ve diabet gibi tedavisi olan hastalıklardır. Kronik ve karmaşık vakalarda yüzde yüz tedavi mümkün olmasa da kişinin günlük hayatta maksimum derecede işlevsel olması ve topluma kazandırılması sağlanabilir. Tıbbi bir rahatsızlık olmasına rağmen ne yazık ki bugün dünya genelinde halen ruh hastalarına karşı kişiyi etiketleyen ve rencide eden yanlış bir bakış açısı mevcuttur. Psikiyatrik bozukluğu olan kişilerin büyük çoğunluğu rahatsızlıkları toplum tarafından damgalandığı ve hoş karşılanmadığı için içlerine kapanık, yalnız bir yaşam sürmeyi tercih edip, tedaviden kaçmakta ve mutsuz bir hayat sürmektedirler.
Psikiyatrik hastalıkların tanısında hasta ile konuşup hastadan şikayetleri hakkında doğru bilgiyi almak çok önemlidir. Bunun yanı sıra psikiyatristler hastadaki belirtilere yol açabilecek tıbbi rahatsızlıkları göz ardı etmemek için bir takım kan testleri ya da beyin tomografisi gibi yöntemlere başvurabilirler. Ruh hastalıklarının tedavisinde ilaç tedavisi ve psikoterapi en sık kullanılan yöntemlerdir. Bugün psikofarmakoloji yani ruh hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar oldukça gelişmiş durumdadır. Verilere bakıldığında psikiyatristlerin uyguladığı ilaç tedavisi sonrası hastaların kendilerini daha iyi hissettikleri görülmektedir. İlaç tedavisinin yanı sıra psikoterapi psikiyatride kullanılan en önemli tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Oldukça değişik türleri ve teknikleri olan psikoterapi sadece psikiyatristler tarafından değil, aynı zamanda psikoloji eğitimi almış olan psikolog ve eğitmenler tarafından da uygulanabilir. Psikiyatride tedavi bir takım işidir. Özellikle madde bağımlılığı, kronik psikozlar ve akut müdahale gerektiren vakalarda psikiyatrist, psikolog ve konusunda uzman danışmanlardan oluşan bir takım ruhu ile hastaya yaklaşılması en doğrusudur.
Bundan sonraki yazılarımda günlük yaşamda sıkça görülen psikiyatrik rahatsızlıkları ayrıntıları ile ele almaya çalışacağım. Yazımı sonlandırırken bir kere daha belirtmek isterim ki psikiyatrik hastalıkların tedavisi mümkündür. Kendinizi iyi hissetmiyorsanız mutsuz ve huzursuz bir hayat sürmek yerine profesyonel yardım almaya açık olun. Farkı kısa sürede hissedeceksiniz.
İnci Bijan kimdir?
Dr. İnci Bijan tıp eğitimini İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı’nda asistan olarak çalışırken New York’a yerleşti. Bir süre Mount Sinai Hastanesi’nde HIV’li hastalarda karaciğer ve böbrek nakli alanında çalıştı. Psikiyatri uzmanlığını Mount Sinai Hastanesi Tıp Fakültesi’ne bağlı olan Elmhurst Hastanesi’nde tamamladı. Uzmanlık sonrası New York Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı’nda psikosomatik hastalıklar alanında üst ihtisasını yaptı. Halen Jersey City Medical Center’da konsültasyon liyezon servisi ile madde bağımlıları ünitesinin başında görevine devam eden Dr İnci Bijan, aynı zamanda New York Üniversitesi’nde psikoanaliz eğitimi aldı.
