İş yönetim sistemlerine liderlik eden sevgili Koç arkadaşlarımla Dost Can Deniz’in liderliğinde İstanbul Boğaziçi Üniversitesi’nde kamptaydık. Birlikte yoğun öğrenme içerikli bir hafta geçirdik. Sevgili Dost Can Deniz, Türkiye’nin ilk yaşam koçlarınden biri. Şu anda aktif olarak pek çok büyük organizasyona liderlik yapmakta.Eğitim, Koçluk okulu mezunlarının katılımıyla gerçekleşen “Yönetici Lider Koçluğıunda Ustalık” adını taşıyordu. Değerli, anlamlı ve bilgi açısından zenginleştrici bir haftaydı.
Sıcağı sıcağına bazı konu başlıklarını yazmak isterim. Biliyorum ki liderlik, bu coğrafyada ihtiyaç duyulan önemli bir konu. Kendime aldığım notlar var bu özel çalışmadan. Küçük küçük notları paylaşalım, ne dersiniz?
***
Liderlik üzerinde konuşurken hepimizin kendine göre bir tanımı vardır. Şöyle bir tanım size anlamlı gelir mi? Liderlk, insanları tolere edecek şekilde rahatsız etme sanatıdır. O halde, liderlik, mevcut sisteme hoş görünmek, organizasyon içindeki kişilere mavi boncuk dağıtmak, iyi görünmek, insanları mutlu etmek değil. Şu bir gerçek ki, herkesi memnun etmek mümkün değil. Birileri de senden rahatsızlık duyacak.
***
İş organizasyonu insan-insana işbirliği ile gerçekleşen bir sistem. O halde hamurumuz insan. Ve insan dediğimiz varlık da, sürekli değişen bir dinamik. Bugün onu bir şekilde tanımlarsın, fakat yarın bu tanıma sığmaz. Sen yeni baştan o günün şartlarıyla ve dinamikleri ile insanı ve iş süreçlerini tanımlamak durumundasın.
***
İnsan süreçleri, farklılaşma ve işbirliği ile çalışır. Öyleyse, farklılıkları kabul edeceksin. Farklı olanı sistemin dışında bırakmayacaksın. Farklı fikirleri, farklı bakış açılarını özellikle iş süreçlerine dahil edeceksin ki, organizasyonun zenginleşsin.İşbirliğine açık ve yatkın olacaksın ve birlikte hareket edebilme esnekliğine, uyumuna sahip olacaksın ki, takım ruhu gerçekten oluşabilsin.
***
Bir Afrika Atasözü var: Hızlı gitmek istiyorsan tek başına git. Uzağa gitmek istiyorsan başkalarıyla birlikte yürü.” Bazen liderler, hızlı gitme eğilimi taşırlar. Fazlasıyla kendi iç dünyasına ve yapmakta olduklarına odaklanan liderler, takımlarından ve organizasyonlarından koparlar.
Sisteme yaptıkları etkiyi dikkate almayan, çevresini gözlemlemeyen, geri bildirimleri değerlendirmeyen bir yöneticiysen eyvah, tehlike çanları çalıyor demektir. Senin ne kadar lider olduğun, zekanla değil, uyum ve iletişim yeteneğinle ölçülür aslında.
Öyleyse, diğerlerinden on adım ileri de mi olmalısın, yoksa bir adım önde liderlik mi yapmalısın? On adım önde liderlik seni bütünden koparacaktır. Bu yüzden adımlarını atarken o muhteşem dengeyi korumalısın. O büyük orkestranın uyumlu bir şekilde eser icra edebilmesi için bir adım önde liderlik, bugün için geçer akçe.
***
Liderlerin sıklıkla düştükleri tuzaklar var. Bunlar neler? Gerçekçi olmayan beklentiler… Kontrol gücünü elinde tutmak istemek, kontrol edilemeyenlere kafayı takmak, mükemmel olmak istemek, garanticilik vb. gibi… Bu durumda ne oluyor? Güç ve sorumluluğumuzu kaybediyoruz. Burada müthiş yaralar var. Liderlerin çoğu gerçekçi olmayan beklentilerden muzdarip ve bu alan ciddi bir çalışma konusu.
***
Bir lider olarak takımın arkandan gelsin, sana güvensin mi istiyorsun? Yapacağın ilk şey sorumluluk almak. Organizasyonu kur ve önce sen sorumluluk al. Organizasyonunda olan her şeyin sorumluluğunu al. Hatta seninle ilgisi olmasa bile.
***
Sevgili lider ya da lider adayı; Eğer lider olduysan ya da liderliğe soyunuyorsan, şu konular üzerinde özellikle çalışmalısın:
-Hayalkırıklıkları, öfke, içerleme, ayrışma
-Tembellik, enerjisizlik
-Pişmanlık, kendini suçlama
-Endişe, stres, panik
-İnançsızlık ve vazgeçmek
***
Belki de,
-Benden lider olmaz!
-Bu şirkete liderlik yapılmaz!
-Bunlar liderlikten ne anlar! Vb. ünlemlerle konuşuyor olabilirsin.
Bunları diyorsan, bil ki yalnız değilsin, çünkü Türkiye’de bu içerlemeyi yapan, bu inançsızlığa düşen çok yönetici var.
***
Liderlik yapacaksan, önce kendini organize etmelisin. Bunun için de öğrenmeye açık, yenilikleri takip eden, değişim dinamikleri ile hareket edebilme esnekliğine sahip bir insan olacaksın.
***
Lider, tetikte olan insan demek.
Fazlasıyla sorumluluk üstlendiğin için uykusuz geceler yaşayabilirsin.
Bu seni yorgun düşürebilir. Bunun için kendini şarj edebilirsin. Nefes çalışmaları, koçluk teknikleri, meditatif içe dönüş, spor, müzik vb. araçlar daha dinamik bir içsel kaynak üretmene yardımcı olacaktır.
***
Muhteşem bir beyin sistemimiz var. Sistemin nasıl mükemmel çalıştığını öğrenmek için Koçluk sistemi ile tanışmadıysan, bir an önce tanışabilir; hem iş, hem de yaşamın diğer alanlarında bu olağanüstü yöntemlerden yararlanabilirsin.
