Mavişehir Dergisi’nin değerli okuyucuları, dergimizin bu sayısında sizler ile değişik bir konuyu işleyeceğiz. Hıçkırık…
Neden hıçkırık? Çünkü hayatımızın bir döneminde hepimizin başına gelmiş, rahatsız eden bir durumdur. Aslında, ilk olduğunda bize komik gelir, güleriz. Ama bir de durmadığını düşünün… Yani, günlerce, aylarca hiç durmadan hıçkırmak… Çok zor bir durum, sık olmasa da görüyoruz.
İşte bu yazımızda, hıçkırığın neden olduğunu, hangi hastalıklarda ortaya çıkabildiğini ve durdurmak için hastaneye gitmeden, yani kendi imkânlarımız ile neler yapabileceğimizi konuşacağız.
Hıçkırık nedir? Neden olur?
Hıçkırık, göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diyafram kasının birden kasılması sonucunda, ses telleri arasındaki açıklığın istem dışı kapanması ile gerçekleşen, ani soluk alımı ve bu sırada bir sesin dışarı çıkması halidir. Frenik sinirin uyarılması ile geliştiği bilinmektedir. Dakikada 10-30 kez tekrarlayabilen bu kasılmalar, diyaframdan başka kaburgalar arasındaki kaslarda da olabilir. Hıçkırık çoğu zaman kısa süreli ve zararsızdır. Sağlıklı kişilerde geçici bir rahatsızlık olarak ortaya çıkabilir. Fakat bazen günlerce – haftalarca kesilmeyip, hastayı ciddi şekilde rahatsız edebilir ve önemli bir hastalığın belirtisi de olabilir. Uzun süreli hıçkırıklar hastanın yemek yemesini, uykusunu ve konuşmasını etkiler. Cerrahi girişim sırasında ve sonrasında ortaya çıkan hıçkırıklar da çeşitli rahatsızlıklara yol açar. Hıçkırığın merkez sinir sistemi hastalıklarından mide hastalıklarına kadar çok farklı nedenleri olabilir.
Hıçkırık daha bebeklik döneminde, yani anne karnındayken bile olduğu bilinmektedir ve gebeliğin son aylarında bu daha da sıktır. Normal hayatta ise erkeklerde ve ileri yaşlarda daha sık görülmektedir. Psikolojik nedenli hıçkırıklara kadınlarda daha sık rastlanmaktadır.
Belirtileri:
• Nefes almanın sonunda birden bire ortaya çıkar, karakteristik bir sesle hıçkırık olduğu anlaşılır,
• Halk diliyle “hıçkırık tuttu” diye tanımlanan bu ataklar genellikle birkaç saniye ya da birkaç dakika sürer,
• Eğer bu ataklar 48 saatten uzun sürerse bir hastalığa bağlı olduğu düşünülmeli ve bir dâhiliye uzmanına müracaat edilmelidir.
Hıçkırık nedeni olabilecek hastalıklar:
Hıçkırık nedeni hastalıklar genel anlamda 3 ana gruba ayrılırlar.
• Nedeni belli olmayanlar:
• Psikolojik nedenler:
• Stress, heyecanlanma, konversiyon reaksiyonu, simulasyon (temaruz)
Organik nedenler:
• Sinir sistemi hastalıkları, mide barsak sistemi hastalıkları, alkol, üremi, ameliyat sonrası, bazı ilaçlar vs.
Hıçkırığı geçirmek için pratik öneriler:
• Kişi sakin bir şekilde oturup, tutabildiği kadar uzun süre ile nefesini tutması isteyelim,
• Ağız ve burnuna kese kâğıdı (plastik/naylon olmayan torba) yerleştirelim. Kişinin torba içine üflemesini ve de torba içindeki havayı tekrar solumasını, bunu 3-5 dakika devam etmesin isteyelim. Torba içindeki karbondioksit miktarı artacak ve bu hıçkırığın durmasını sağlamaya yardımcı olacaktır,
• Buzlu su, limon suyu veya sirke içilebilir,
• Kulak kanalına soğuk uygulanabilir ama bu uygulama kişide baş dönmesi, dengesizlik yaratabilir, dikkatli olmak gerekir,
• 2-3 adet kesme şeker veya 1 kahve kaşığı tuz yemek olumlu sonuç verebilir,
• Yudum yudum buzlu su içilebilir veya buz parçası yutulabilir,
• Sert ve yumuşak damağın birleştiği yere ucu pamuklu çubuk ile (mesela kulak için kullanılan pamuklu çubuk) bir dakika masaj yapılması hıçkırığı durdurabilir. Bu sırada boğazımızın etkilenmesi sonucu kusma refleksimizi uyandırmamamız gerekir,
• Kişi yatar pozisyonda ve göz kapakları kapalıyken, bir profesyonel kişi, hıçkıran hastanın sağ veya sol göz küresine, göz kapakları kapalıyken 5-10 saniye süreyle masaj yapabilir,
• Dili dışarı doğru çekmek
• Limonu ısırmak.
Sonuç-özet:
Hıçkırık, birçoğumuzun hayatının bir döneminde yaşadığı duygu ve tecrübedir. Genellikle, hiçbir şey yapmasakta, kısa sürede, kendiliğinden durur. Yukarıda saydığımız önerilerle daha kısa sürede durması sağlanabilir. Nadiren de olsa saatler veya günlerce devam edebilir ki, böyle durumlarda uzman hekime müracaat etmemiz uygun olur. Nice, hıçkırıksız, sağlıklı mutlu günlerde görüşebilmek ümidiyle en derin sevgi ve saygılarımı sunarım.
Kaynaklar
• Hakan D, Mustafa Gülşen. Hıçkırık (Singultus). Güncel gastroenteroloji 18/2. http://guncel.tgv.org.tr/journal/50/pdf/100208.pdf.
• http://www.saglikvakti.com/hickirik-neden-olurtedavisi-nedir.
• Petroianu GA. Treatment of hiccup by vagal maneuvers. J Hist Neurosci. 2015;24(2):123-36.
• İlkyardım Kitabı. Hıçkırık. Yazar: Dr. Suna SOYSAL. Yakın Kitapevi. Editör: Dr. Ülkümen RODOPLU.
• Xianguo H, Xueci X. How to use external treatment measures to cure hiccup. J Tradit Chin Med. 2005 Jun;25(2):160.
• Kahrilas PJ, Shi G. Why do we hiccup? Gut 1997 Nov;41(5):712-3.
• Williamson BW, MacIntyre IM. Management of intractable hiccup. Br Med J. 1977 Aug 20;2(6085):501-3.
• Sharma RC. Successful treatment of idiopathic intractable hiccup with baclofen and supportive treatment: a case report. J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 2015 Winter;27(1):e62-3.
