Retina, görmeyi sağlayan, sinir lifi tabakasından ve retina pigment epitel tabakasından oluşan, göziçi duvarını kaplayan, saydam bir dokudur.
Retina dekolmanı, görmeyi ciddi şekilde tehdit eden, yılda 10,000 kişiden birisinde gözlenen, acil olarak tedavi edilmezse ciddi görme kaybına neden olabilen bir göz hastalığıdır. Retina sinir lifi tabakasının, altındaki retina pigment epitel tabakasından ayrılması sonucunda retina dekolmanı meydana gelir. Genelde sebep, retinada oluşan delik veya yırtık sonucunda iki tabaka arasına sıvı sızıntısıdır.
Retina yırtığı ve eşlik eden dekolman
Belirtileri nelerdir?
Gözün içi, vitreus diye adlandırdığımız yumurta akı gibi bir yapı ile doludur. Sıklıkla, yaşın ilerlemesi ile birlikte, vitreus sıvısı jel kıvamını kaybeder ve büzüşür.
Yapısı bozulan vitreus, retina tabakasından ayrılmaya başlar. Bu ayrışma sırasında, gözde ışık çakmaları, kurum yağması, uçuşan sinekler vb. belirtiler gözlenebilir. Vitreus dekolmanı (ayrışması) sırasında retina yırtıkları oluşabilir. Vitreus dekolmanı, ilerleyen yaşın yanı sıra, göze alınan darbeler, yüksek derecede miyopi , birtakım ailesel kalıtımsal hastalıklar, geçirilmiş göz ameliyatları sonrasında da daha erken olarak ortaya çıkabilir.
Vitreus dekolmanının belirtileri nelerdir?
Vitreus dekolmanı, aşağıdaki belirtileri verebilir:
– Özellikle beyaz, parlak zeminlere bakarken fark edilen uçuşan noktalar, cisimcikler, örümcek ağları
– Işık çakmaları (göz açık ya da kapalıyken görülebilir)
Vitreus dekolmanı, gözde yırtık oluşması ile oluşan ve tedavi gerektiren retina dekolmanı ile aynı şey değildir. Bununla birlikte, vitreus dekolmanı oluşumu sırasında ve oluştuktan sonra özellikle ilk 12 ay içinde, yırtık oluşma ve retina dekolmanı gelişme riski bir miktar artar. Bu nedenle, vitreus dekolmanı belirtileri oluşan bir hasta, mutlaka bir retina muayenesinden geçmelidir.
Eğer retina dekolmanı oluşmuşsa, kısa bir süre içinde tedavi edilmediği takdirde bu durum görme kaybı ile sonuçlanabilir. Bu yüzden retina dekolmanının belirtilerini de bilmek önem taşır. Bu belirtiler şunlardır:
– Göz açık ya da kapalı iken hissedilen ışık çakmaları (arka vitreus dekolmanında olduğu gibi)
– Daha fazla sayıda uçan cisimlerin ani olarak ortaya çıkması
– Görme alanı içinde herhangi bir yönden gelişen gri-siyah perde
– Gözkırpma ile geçmeyen görme bulanıklığı ya da kaybı
Eğer yukarıdaki belirtilerden bir ya da birkaçı mevcut ise, vakit kaybetmeden bir retina muayenesinden geçilmelidir.
Retina Yırtığının Tedavisi Nedir?
Retina yırtığının erken saptanması ve retina dekolmanı gelişmeden tespit edilip tedavi edilmesi son derece önemlidir. Retina yırtığının belirtileri ışık çakmaları ve uçuşan cisimlerdir. Bu belirtiler olduğu takdirde, mümkün olduğu kadar çabuk bir retina muayenesinden geçilmelidir.
Eğer muayene sırasında bir retina yırtığı saptandı ise ve bu yırtığın retina dekolmanına sebep olabileceğinden şüphe ediliyorsa tedavi edilmesi gereklidir. Tedavide yırtık laser ile kapatılmaktadır.
Retina yırtığı ve lazer ile kapatılması
Retina Dekolmanı Tedavisi Nedir?
Retina dekolmanı geliştiyse, cerrahi müdahele yani ameliyat gereklidir. Ameliyat yöntemi, retina dekolmanına sebep olan retina yırtığının sayısına, büyüklüğüne, yerine, şekline ve retina dekolmanının süresine göre değişebilmektedir.
– Dıştan çökertme yöntemi (skleral çökertme yöntemi):
Dekolman cerahisinde kullanılan en eski yöntemdir. Retina yırtığı bölgesine denk gelecek şekilde, gözküresinin dış duvarına sert silikondan bir parça konarak çökertme uygulanır ve dıştan bu uygulama ile retina yırtığı kapatılır. Retina yırtığı dıştan yapılan bu müdahele ile kapandığı takdirde, retina dekolmanı sıvısı (retina altında biriken sıvı) göz tarafından kısa bir süre içinde emilir ve iyileşme tamamlanır.
Skleral çökertmede göz dışına koyulan materyalin göze uyguladığı baskı
– Vitrektomi:
Eğer retina dekolmanına sebep olan yırtıklar çok sayıda ise, büyükse, yerleşimleri alışılandan farklı ise, yırtık saptanamıyor ise, eşlik eden başka hastalıklar varsa (göziçi kanaması gibi) ya da üzerinden zaman geçmiş ise vitrektomi ameliyatı uygulamak gerekebilir. Vitrektomi ameliyatında retina dekolmanına gözün içinden müdahele edilir. Bunun için gözküresine küçük delikler açılarak, birtakım kesici ve aspire edici çubuklar (prob) ve ışık kaynakları yardımıyla vitreus sıvısı temizlenir, retina altında biriken sıvı aspire edilir, yırtıklar kapatılır, laser tedavisi uygulanır. Ameliyatın sonunda, uygulanan laser tedavisinin yırtık bölgesini yapıştırması ve bu etkinin devam etmesi için göziçine bir tampon maddesi vermek gerekir. Duruma göre bu tampon maddesi hava ve benzeri gazlar, ya da silikon yağı olabilir. Ameliyat sonrası hastanın bir süre koruyucu göz damlası kullanması ve belirli bir baş pozisyonunda yatması gereklidir.
Sematik vitrektomi ameliyatı; göz içersinde aydınlatma yapan endoilluminatör aleti ve vitreusu küçük parçalara kesip yutan vitrektomi aleti.
Retina Yırtığı ve Retina Dekolmanı Riski Açısından Kimler Retina Muayenesi Olmalıdır?
Gözünde ışık çakması ve ani uçuşan cisimler beliren kişiler mutlaka retina yırtığı açısından muayene olmalıdır. Özellikle yüksek miyopisi olanlar, gözüne darbe almış kişiler, önceden katarakt ameliyatı gibi göz ameliyatı geçirmiş olanlar, ailesinde retina yırtığı sebebiyle laser tedavisi ya da retina ameliyatı öyküsü olanlar, diğer gözünde retina yırtığı sebebiyle laser tedavisi ya da retina ameliyatı öyküsü olanlar bu tip ışık çakması ve uçuşma şikayetlerini ciddiye almalı ve mutlaka en kısa zamanda retina muayenesinden geçmelidir.
