Dr. Serdar Özgüç
Homeopat / Fitoterapist
Antioksidan terimi, diğer molekülleri oksidasyon adı verilen kimyasal bir süreçten koruyan çok çeşitli molekülleri (kimyasal bağlarla birbirine bağlanan atomları) kapsar.
Oksidasyon yani oksitlenme birçok vücut işleminden sorumlu olan DNA ve proteinler de dahil olmak üzere hücrelerimizdeki hayati moleküllere zarar verebilir. Hücrelerin düzgün çalışması için DNA gibi moleküller gereklidir. Bu moleküllerde çok fazla hasar varsa, hücre arızalanabilir veya ölebilir. Antioksidanlar bu yüzden önemlidir. Antioksidanlar bu hasarı önleyebilir veya azaltabilir. Vücutta oksitlenme tipik olarak serbest radikaller olarak bilinen yüksek derecedeki atık maddelerden kaynaklanır. Atık maddeler vücudumuzda alınan besinlerin enerji oluştururken yakılması esnasında oluşurlar ve bunların miktarları artıkça DNA’ya zarar verirler birçok hastalıklara neden olurlar.
İnsan vücudunun atık maddeler tarafından oluşturulabilecek oksidatif stresi ortadan kaldırmak için en önemli silahı antioksidanlardır. Antioksidanlar serbest radikalleri temizleyebilen ve hücre hasarını engelleyebilen maddelerdir. İnsanda bulunan antioksidanlar ya vücut tarafından doğal olarak üretilirler ya da dışarıdan ilave olarak alınırlar. Bundan dolayı savunma sisteminin etkisini artırarak hastalık riskini de azaltırlar ve koruyucu etki gösterirler.
ORAC (Oxygen radical absorbance capacity), vücudumuzda bulunan serbest radikaller olarak adlandırılan ve çeşitli hastalıklara yol açan maddelerin imha edilmesi, yani emilim değerini belirten ve besinler için kullanılan bir ölçektir.
Serbest radikallerin neden olduğu hastalıklardan korunmak için, ORAC değeri yüksek meyve ve sebzelere günlük beslenmede yer verilmesinin gerektiği bir çok çalışmada bildirmektedirler.
Her insanın günde en az 3000 ORAC birimi vitamin ve mineral alması gerektiği, idealde ise bunun 5000 ORAC birimi düzeyinde olması gerektiği vurgulanmaktadır. Günlük 5000 ORAC ünitesi üzerinde alımlarda ise faydası olmaz, fazlası böbreklerden atılır.
ORAC değerinin yüksek olması besinin antioksidan düzeyinin yüksek olduğunu göstermekte, kansere karşı koruma ve yaşlanmayı geciktirme etkisinin yüksek olduğunu anlamına gelir. ORAC değerleri türlere göre büyük farklılıklar göstermektedir.
ORAC değeri en yüksek olan yani antioksidan özelliği fazla olan bitkiler şunlardır:
Sumak: Sumak, zengin besleyici içeriği yanında gallik asit gibi önemli antioksidan etkili bileşikleri de yapısında barındırmaktadır. Bu nedenle sumak üzerine yapılan birçok biyolojik etki çalışması bulunmaktadır. Bir araştırmada, bir insan müdahalesi denemesinde DNA koruyucu etkiler test edilmiştir. Sekiz katılımcı 3 gün boyunca 3 g sumak tüketmiştir ve güçlü koruyucu etkiler saptanmıştır. Süper antioksidan olarak tanımlanmıştır.
100 gr Sumakta 310.000 ORAC değeri bulunmaktadır. Günde bir shot bardağı sumak suyu içilmesi yeterlidir.
Karanfil: Karanfile koku ve lezzetini veren “öjenol” adındaki uçucu yağdır. Öjenol, karanfil özütünün temel bileşeni olup antioksidan etkiden sorumlu bileşiktir. Konuyla ilgili olarak yapılan bir çalışmada karanfilin güçlü antioksidatif etki gösterdiği ortaya konmuştur.
100 gr karanfilde 290.000 ORAC değeri bulunmaktadır. Günde 3-4 adet karanfilin ağızda ezilmesi, ezildikten sonra posasının atılması yeterlidir veya günde 1 kere 1 tatlı kaşığı toz karanfil bir miktar bal ile karıştırılıp yutulabilir.
Sorgum: Sorgum, boyu 3 metreye kadar ulaşabilen buğdaygiller ailesine ait bir yem bitkisidir. Bir bileşen olarak kepekli sorgum unu içeren gıdaların tüketimi, antioksidan durumunu artırma potansiyeline sahiptir.
100 gr Sorgumda 240.000 ORAC değeri bulunmaktadır.
Bu tıbbi bitkiler dışında; tarçın, mercanköşk, kekik, biberiye, tıbbi nane, meyan kökü, yabanmersini, böğürtlen, nar kabuğu, nar çekirdeği yağı, kıriğdesi yağı, kızılcık, aronya, frenküzümü ORAC değeri yüksek olan antioksidan bitkilerdir.
Kısaca ORAC değeri
yüksek olan besinler;
– DNA’mızı korur,
– Yaşlanmayı geciktirir,
– Kanser riskini azaltır;
– Ömrü uzatır,
– Görme kaybını önler,
– Kalp ve damar sağlığını korur,
– İnsülin idrencini düşürür.
Antioksidan bitkiler sürekli ve aynı anda kullanılmamalıdır. Belli periyotlarda kullanıldıktan sonra kısa süre ara verilmelidir.
Dr. Serdar Özgüç
Homeopat / Fitoterapist
Instagram: @dr.serdarozguc
