Yılbaşı, yılın en güzel zamanıdır. Dünya büyülü bir parıltıyla sarmalanır, insanlar neşelenir ve hatta kış bile daha keyifli bir havaya bürünür.
Yılbaşı dini bir bayram veya doğaüstü bir etkinlik olarak da kutlansa, bu bayramı özel kılan yılbaşı geleneklerine mutlaka tüm dünya sahiptir.
İşte karşınızda dünyanın dört bir yanındaki yılbaşı gelenenekleri…
Dev Fener Festivali, Filipinler
Dev Fener Festivali, her yıl yılbaşı arifesinden önceki cumartesi günü Filipinlilerin
Noel Başkenti San Fernando’da düzenlenir. Ülkenin ve dünyanın her yerinden ziyaretçiler festivali görmek için şehre akın eder. Festivale 11 ‘barangay’ (köy) katılır ve en görkemli feneri yapmak için toplu çaba gösterilen etkinlikte kıran kırana bir rekabet vardır.
İlk başlarda fenerler Japon origami kağıdı kullanılarak yapılan 60 cm. genişliğinde basit tasarımlardı. Günümüzde ise, fenerler çok çeşitli malzemelerden yapılıyor ve boyutları da 6 metreye kadar büyüdü. Işıklandırmaları da kaleydoskop desenlerinde parlayan elektrik ampulleri tarafından sağlanıyor.
Gavle Keçisi, İsveç
1996’dan beri, Gavle’nin Kale Meydanı’nda yılbaşı için 13 metrelik bir keçi inşa ediliyor, ancak bu İsveç yılbaşı geleneği, istemeden de olsa, zaman içinde insanların keçiyi yakmaya çalıştığı başka bir tür geleneğe dönüştü. 48 yıllık tarihinde keçi şimdiye kadar 26 kez başarıyla yakıldı ve keçinin yakıldığı en son yıl da 2013.
Krampus, Avusturya
Noel babanın kötü yardımcılarında biri olan Krampus, caddeleri dolaşarak çocukları korkutan ve yaramaz çocukları da cezalandıran canavar benzeri bir yaratıktır.
Avusturya geleneğine göre, Aziz Nikolas uslu erkek ve kız çocuklarını ödüllendirirken, Krampus da en yaramaz olanlarını çuvalına atıp gözden kaybolurmuş. Yani bu geleneği de, Aralık ayının ilk haftasında genç erkeklerin Krampus kostümü giyerek (özellikle de Aziz Nikolas Günü arifesinde) çocukları şıngırdayan zincirler ve çanlarla korkutması olarak özetleyebilir.
Yule Lands (Noel Delikanlıları), İzlanda
Noel’den önceki 13 günde, 13 şakacı troll benzeri karakter İzlanda’da türlü oyunlar oynamak için ortaya çıkıyor.
Bu karekterler Noel’den önceki 13 gece boyunca ülkedeki çocukları ziyaret ediyor. Noel mevsiminin her gecesi, çocuklar en iyi ayakkabılarını pencerenin kenarına koyuyor ve her gece farklı bir karekter, uslu çocuklara hediyeler ve yaramazlara da çürümüş patatesler bırakıyor.
Geleneksel İzlanda kostümleri giyen bu gençler oldukça yaramaz ve isimleri de çıkaracakları sorunlara dair ipuçları taşıyor: Stekkjastaur (Koyun Ağılı Budalası), Þvörusleikir (Kaşık Yalayan), Pottaskefill (Tencere Kazıyan), Askasleikir (Kase Yalayan), Hurðaskellir (Kapı Çarpan), Skyrgámur (Yoğurt Yiyen), Bjúgnakrækir (Sosis Araklayan), Gluggagægir (Pencere Dikizleyen), Gáttaþefur (Kapı Eşiği Koklayan) ve Kertasníkir (Mum Çalan).
Bu Noel’i İzlanda’da geçirip bu haylazların hepsini yakalamak harika olmaz mıydı?
Aziz Nicolas Günü, Almanya
Noel Baba ile karıştırılmaması gereken Nikolaus, 6 Aralık’ta bir eşekle seyahat ederek, tüm Almanya’daki uslu çocukların ayakkabılarına bozuk para, çikolata, portakal ve oyuncak gibi hediyeler bırakır ve özellikle de Bavyera bölgesinde ilgi görür. Aziz Nikolas okullardaki ve evlerindeki çocukları da ziyaret eder ve verdiği şekerlemeler ve ya küçük hediyelerin karşılığında, her çocuk bir şiir okumalı, şarkı söylemeli veya resim yapmalıdır. Kısaca anlatmak gerekirse, Nikolaus gerçekten harika bir adamdır.
Ancak burada her zaman eğlence ve oyunlar söz konusu değil. Aziz Nikolaus bazen de yanında Knecht Ruprecht (Çiftçi Rupert) ile seyahat eder. Koyu renk kıyafetlere, kirli bir sakala ve üzerinden sarkan çanlara sahip Knecht Ruprecht, elinde bir değnek veya küçük bir kamçı taşıyan ve yaramaz çocukları cezalandıran şeytansı bir karakterdir
Norveç
Belki de en alışılmadık Noel arifesi geleneklerinden biri, insanların çalınmasın diye süpürgelerini sakladıkları Norveç’te yaşanıyor. Bu gelenek, insanların Noel arifesinde cadıların ve kötü ruhların gelerek üzerine binecekleri süpürgeler aradığına inandığı yüzlerce yıl öncesine uzanmaktadır. Günümüzde bile, çalınmasın diye süpürgelerini evlerinin en güvenli yerlerine saklayan kişilere rastlanılır.
Venezuela
Yılbaşında paten kaymayı seviyorsan bu yıl Venezuela, Karakas’ı ziyaret etmelisin. Her Noel arifesinde, şehir sakinleri sabah erkenden kiliseye gider – son derece normal – ama sadece kendilerinin bildikleri bir nedenle, bunu patenlerle yaparlar.
Bu eşsiz gelenek o kadar popüler ki, insanlar kiliseye patenle güvenle gidebilsinler diye tüm şehir boyunca yollar araç trafiğine kapatılır. Günün sonunda da, tüm bu insanlar evlerine dönerek, Noel akşam yemeğinde pek de geleneksel sayılmayacak tamale (mısır unu hamurunun içinin etle doldurulup, buharda pişirilmesiyle hazırlanan bir Meksika yemeği) yerler.
Mum Günü, Kolombiya
Mum Günü (Día de las Velitas) tüm Kolombiya’da Noel döneminin başlangıcına işaret eder. Meryem Ana ve Günahsız Gebeliğinin onuruna insanlar pencerelerine, balkonlarına ve ön bahçelerine mumlar yerleştirir.
Mum geleneğinin yaygınlaşmasıyla birlikte, tüm ülke çapında tamamen bu zarif ışık gösterileriyle aydınlatılmış kasabalar ve şehirler görmek mümkün. İçlerinden bulabileceğin en iyilerinden biri de, tüm semt halkının en etkileyici ışık düzenlemesini yapmak için birbiriyle yarıştığı Kolombiya semtidir.
Cavalcade of Lights, Toronto
Kışla özdeşleşen, harikulade Toroto’daki yıllık Cavalcade of Lights gösterisi bayram döneminin resmi olarak başladığına işaret eder. Şimdi 49. yılında olan gösterinin ilki, 1967 yılında, Toronto’nun yeni inşa edilen Belediye Binası ve Nathan Phillips Meydanı’nı gösterişli bir şekilde sunmak amacıyla düzenlenmişti.
Meydan ve Noel ağacı, yeni yıla kadar her gün, havanın kararmasından gece 11’e kadar 300.000’den fazla enerji tasarruflu LED ışık ile aydınlatılır.
