Değerli okuyucularımız her ay, severek okuduğumuz, “Mavişehir Dergimizin” ilk yardım köşesinde, sara krizi geçiren bir hastada belirtiler nelerdir, nasıl teşhis edilir, ilk yardım nasıl uygulanır, konularını paylaşacağız.
Sara krizi (epilepsi nöbeti), beynin elektriksel fonksiyonlarının aniden ve kontrolsüzce artması ile ortaya çıkan, geçici şuur kaybı, vücutta kasılmalarla seyreden hastalıktır. Sonucunda kişi bulunduğu yere düşer ve tüm vücudunda, kollarında, bacaklarında kasılmalar olur. Bu en sık gördüğümüz sara tipi olup, bunun dışında çok daha hafif seyreden sara nöbetleri de vardır ama bunları ayırt etmek uzman hekimin işidir.
Kişi nöbet geçirdiğinde bilinç kaybı olduğu için neredeyse oraya düşer, düşerken kendisini yaralar. Mesela yeşil ışıkta caddede karşıdan karşıya geçiyorsa düşüp araba kendisine çarpabilir, sobayı yakarken kriz geçirirse sobanın üzerine düşüp yanabilir, araba kullanırken direksiyon başında iken kriz geçirirse trafik kazasına neden olabilir vs.
Sara krizinde belirtiler:
• Kişi aniden bilincini kaybedip olduğu yere düşer,
• Kısa bir süre solunumu yavaşlayabilir, bu arada kişi öldü zannedilebilir,
• Ağız ve dudakları morarır,
• Vücudunda kollarında başında kasılmalar oluşur,
• Gözler yuvasında çıkacak, fırlayacak gibi görünebilir,
• Kişinin ağzından salya, tükürük, kan gelebilir çünkü kasılma sırasında dilini dudaklarını ısırmış olabilir,
• Çenesi kilitlenir bir süre nefes alamaz bu nöbet sırasında kişi idrar ve büyük abdestini kaçırabilir. Sıklıkla, kısa bir süre sonra kriz durur ve kişi derin bir uykuya dalar.
Sara krizinde ilk yardım uygulamaları:
1. Öncelikle sakin olalım,
2. 112 no’lu telefonu arayarak ambulans ve profesyonellerin olay yerine gelmesini sağlayalım,
3. Kişi kasılmaları sırasında ellerini kollarını bacaklarını ve kafasını yere vurup yaralayabilir. Bunu engellemek için eller, kollar, bacaklar ve başının altına yastık, minder gibi yumuşak bir şey koyalım.
4. Kravatı, şalı varsa, açarak kişinin rahat nefes almasını sağlayalım,
5. Kişinin etrafında insanlar toplandı ise onları uzaklaştırıp kişinin rahat nefes alıp vermesinin sağlayalım.
Sara krizi geçiren hastada ne yapmayalım?
1. Hastanın kasılmaları kısa sürede duracaktır. Bu yüzden kasılmaması için hastanın üstüne oturmayalım,
2. Israrla, hastanın ağzını açmaya çalışmayalım, ağız içine çatal, kalem, tahta parçası sokmaya çalışmayalım, çünkü zorla hastanın ağzını açmaya çalışmak hastanın ağzını yaralamamıza veya dişlerinin
kırılmasına neden olur,
3. Hastaya limon, soğan, amonyak, kolonya koklatmayalım,
4. Hastaya ağızdan bir şeyler yedirip içirmeyelim,
5. Hastaya tokat atmayalım.
Özet
Sara krizi, aniden, kişide kasılmalarla ortaya çıkan bir hastalıktır. Kriz kısa süre içinde kendiliğinden durur. Kişi kriz sırasında yere düşerken kendisini yaralayabilir. Yapmamız gerekenler; Sakin olmak, 112 nolu telefonu arayarak profesyonellerin olay yerine gelmesini sağlamak, onlar gelinceye kadar hastayı terk etmemek, yerinden oynatmamak, tokat atmamak, ve kişiye güven vermektir.
Nice hastalıksız kazasız günlerde görüşebilmek ümidiyle en derin sevgi ve saygılarımı sunarım.
Doç.Dr. Gürkan Ersoy
Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi,
Acil Tıp Anabilim Dalı, Öğretim Üyesi “Herkes İçin Acil Sağlık Derneği” Genel Sekreteri
