Okullarımız 2013-2014 eğitim yılı için açıldı. Ne mutlu ki çocuklarımızın, yeğenlerimizin, torunlarımızın olduğu milyonlarca çocuğumuz ve değerli öğretmenlerimiz özledikleri eğitimine kavuştular. Bu yeni eğitim yılında da her zaman olduğu gibi çocuklarımızın ruh ve beden sağlığı biz ebeveynler için çok ama çok önemli. Yazımızda, çocuklarımızın okul hayatlarını daha sağlıklı yürütebilmeleri için bizim ve onların yapması gerekenleri paylaşacağız. İnşallah hiç olmaz ama oluşabilecek yaralanmaları ve uygulayabileceğimiz ilkyardım uygulamalarını vurgulayıp yazımızı özetleyerek sonlandıracağım.
Öncelikle unutmayalım ki, öncelikle çocukların biz büyüklerden bazı farklı yönleri vardır.
•Mesela onlar sınırlarını bilemezler, bu nedenle tehlikeyi öngöremezler. Mesela denizde/havuzda çocukların sık sık boğulmalarının başlıca nedeni budur.
•Çocuklar kuralları bu nedenle severler. Onlara gerekli kuralları, uygun şekilde anlatmamız gerekir. Fakat bu kurallara da öncelikle bizlerin yani anne babaların uyması gerekir.
•Çocuklarımız bizleri rol model olarak görür ve bizlerin hareket ve davranışlarını taklit ederler. Bu nedenle çocuklarımıza sadece konuşmak, tavsiye etmek yetmez. Hareket ve davranışlarımız ile onlara örnek olmamız gerekir (mesela arabaya binince emniyet kemeri takmıyorsak, istediğimiz kadar uyaralım, çocuğumuz bindiği okul servisinde kemer takmayacaktır)
Okullarımızın açılmasıyla birlikte, okul bahçesi, okul binası, koridorlar ve dershanelerde bazı yaralanma ve hastalıklar görülmeye başlayacak.
Çocuklarımızın başına gelebilecek kazaları şöyle özetleyebiliriz:
•Yaralanmalar,
•Kesikler,
•Burun kanamaları,
•Baş yaralanmaları,
•Burkulmalar,
•Kırık ve çıkıklar,
•Yanıklar,
•Bayılma.
Yaralanmalar
Yaralanmalarda öncelikle kanama varsa üzerine temiz bir bezle bastırarak kanamayı durdurmak gerekir. Yaranın çevresi temizlenmeli ve temiz bir bez ile kapatılmalıdır. Üzerine hiçbir merhem vs sürülmemelidir.
Kesikler:
Kesilen bölge temiz akarsu ile yıkanıp temizlendikten sonra kanayan yere 10 dakika süre ile temiz bir bez parçası veya varsa mikropsuz (steril) gazlı bez ile tampon (bası) yapılmalıdır. Kanama bu bası ile durdurulamıyorsa kişi en yakın acil servis’e götürülmelidir.
Burun kanamaları: Burun kanamalarında, çocuğumuz oturtulup sakinleşmesi sağlandıktan sonra başı öne doğru eğilmelidir. Daha sonra burun kanatları 10 dakika süreyle sıkılı tutulmalıdır. Burun deliklerinden içeri herhangi bir bez, kâğıt mendil, pamuk benzeri madde sokulmamalıdır.
Burun kanamaları:
Burun kanamalarında, bilinen ve uygulananın aksine kanın genzine dolmaması için, kanaması olan yavrumuz oturtulduktan sonra başı öne doğru eğilmelidir. Daha sonra burun kanatları 10 dakika süreyle sıkılı tutulmalıdır. Kanama böyle durmuyorsa en yakın acil servis’e götürülmelidir. Burun deliklerinden içeri herhangi bir bez, kâğıt mendil, pamuk benzeri madde sokulmamalıdır.
Baş yaralanmaları:
Saçlı deride oluşan yaralanmalarda, yaranın olduğu yer temiz akarsu ile temizlendikten sonra yaranın üzerine yine temiz bir bez konarak bir süre baskı uygulanır. Kafa travmalarında; bilinç kaybı, baş ağrısı ya da dönmesi, bulantı, kusma olup olmadığı mutlaka sorgulanmalı/gözlenmelidir. Bu belirtilerden biri ya da birkaçı varsa yavrumuz zaman yitirmeden en yakın acil servis’e götürülmelidir. Ciddi kafa travmalarında boyunda da hasar olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve Acil Servis’e gidene kadar boyunluk takılmalıdır.
Burkulma ve ezikler:
Burkulma belirtilerine göz atalım:
•Şişme, morarma, hareketle artan ağrı.
Burkulma ve eziklerde ilkyardım:
•Hasarlı yere, temiz bir beze sarılı buz uygulaması yapılır,
•Burkulan uzuv (kol, bacak vs.) hareket ettirilmez, kullanılmaz, üstüne basılmaz. Sert cisimle (karton, tahta parçası vs) ile burkulan uzuv sabitlenir ve en yakın acil servise gidilir.
Kırık/çıkık belirtileri:
-Kırığın olduğu yerde şiddetli ağrı,
-Şiş ve/veya morarma,
-Kırığın olduğu bölgede hareket kısıtlılığı, şekil bozukluğu,
-Kırığın olduğu bölgede, cildi dışa doğru iten bir çıkıntı ya da dönme.
Kırık ve çıkıklarda ilk yardım:
-Kırığın ya da çıkığın olduğu yerin pozisyonu değiştirilmemelidir,
-Açık yara var ise, üzeri kapatılmalıdır,
-Acil servise gitmeden önce kırık tahta ya da mukavva ile sabitlenmeli ve sürekli temiz beze sarılmış buz uygulanmalıdır,
-Çıkık ise ve askıya alınabilecek bir bölgede ise askıya alınmalıdır.
Yanıklar:
Sıcak su ya da alevle oluşan yanıklarda, yanığa maruz kalan bölge el ayak gibi küçük alanlar akarsu altında (çeşme suyu) yıkanmalıdır. Böylece kızarıklık, acı ve şişliği geriler. Hızla saat, yüzük, bilezik gibi takılar çıkarılmalıdır. Daha derin katların yanmasına neden olan yanıklarda, cilt yüzeyinde su kabarcıkları da oluşmuşsa, yanığın üzeri temiz ve nemli bir bez ile hafifçe kapatılıp kişi en yakın acil servis’e götürülmelidir. Su kabarcıkları patlatılmadan korunmalıdır.
Bayılma:
Sınav stresi ya da aşırı heyecan bayılmaya neden olabilir. Bu noktada uyarmak istediğimiz en önemli konu, baygınlık sebebinin sadece psikolojik olmayabileceği; tansiyon, kalp atım bozuklukları, sara, beyin kanaması, kan şekeri düşmesi gibi çok daha ciddi hastalıkların söz konusu olabileceğidir. Bu yaştaki çocuklarda en sık olarak açlık, bayramlarda uzayan törenlerde sıcak hava/güneş etkisi ile yorgunluk/susuzluk başlıca bayılma nedenidir. Baygın yavrumuz hemen yerden kaldırılmamalı, düz bir şekilde sırtüstü yatırılmalı ve eğer kusma hali varsa yan çevrilmelidir. Vücudunda kasılmalar oluyorsa, yakınında bulunan eşyalar hastaya zarar vermemesi için uzaklaştırılmalı ve kesinlikle ağzına bir şey konulmamalıdır. Hasta yavrumuz ayıldıktan sonra en yakın acil servis’e götürülmelidir.
Sevgili yavrularımız, unutmayalım ki en basit, ucuz ve etkin tedavi korunmadır. Yani alacağımız bazı basit tedbirler ile bizleri üzecek, hastaneye gidip/yatıp okulumuzdan arkadaşlarımızdan uzak tutacak bu yaralanmaları en aza indirebilir hatta önleyebiliriz. Şöyle ki;
1. Sabah mutlaka kahvaltımızı yaparak okula gidelim,
2. Servis aracı bekletilmez, beklenir. O nedenle eğer okula servis ile gidiyorsak zamanından önce kapıda hazır olalım, yoksa acele edeceğimiz için merdivenlerde ayağımızı burkabilir veya yaralayabiliriz,
3. Eğer okula servis ile gidiyorsak arabaya biner binmez emniyet kemerimizi takalım, açık pencerelerden başımızı, elimizi dışarı çıkarmayalım,
4. Okul kantininden alacağımız yiyeceklere dikkat edelim. Şişe içinde içecek aldığımız zaman elimizde onlarla koşmayalım. Düşersek kırılan cam parçaları bizleri yaralayabilir,
5. Okul çevresindeki seyyar satıcılardan yiyecek maddesi almayalım,
6. Okul içinde temizlik yapılan ıslak zeminlerde koşmayalım.
Sonuç:
Ben Dr. Gürkan ERSOY ve Genel Sekreteri olduğum “Herkes İçin Acil Sağlık Derneği” olarak siz yavrularımıza ve çok değerli öğretmenlerimize sağlıklı, başarılı yeni bir eğitim yılı dileriz. Unutmayalım ki alacağımız birkaç küçük tedbir ile okul kaza ve yaralanmalarını en az seviyeye indirebiliriz, yaralanmanın şiddetini azaltabiliriz. Bu noktada ilk yardım bilgisi ve uygulama tecrübesi çok önemlidir. Bu amaçla önerim(iz) okullarımızda ilkyardım kulüpleri kurmak, eğitim almak ve aldığımız eğitimi okulumuzdaki tüm öğrencilere yaymaktır. Kazasız başarılı bir eğitim yılı geçirebilmek ümidi ile en derin sevgi ve saygılarımı sunarım.
Kaynaklar:
1. http://www.ulkumenrodoplu.com/pageGroup.asp?groupID=1,
2. “Herkes için Acil Sağlık Derneği”, web sayfası. http://www.hiasd.org/?p=1382.
3. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr5022a1.htm,
4. http://www.preventinjury.org/PDFs/SCHOOL_INJURY.pdf
