Üç uzman arkadaşın uzun zamandır hayalini kurduğu ve çok yakın zamanda gerçeğe dönüştürerek Bostanlı’da hizmete açtıkları Smiles İzmir Diş Kliniği’nin Ortodonti Uzmanı Dr. Sultan Ölmez Gürlen, Mavişehir Dergisi okurları ile merak edilenleri paylaştı.
Uzm. Dr. Sultan Ölmez Gürlen, 2006 yılında Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun olduktan sonra aynı yıl, Ortodonti anabilim dalı uzmanlık alanında eğitime başladı. Eğitim süresi boyunca ortognatik cerrahi, dudak damak yarıklı bireylerde tedavi yöntemleri, üst çene darlığı tedavisi, ortodonti ile solunum yolu ilişkisi üzerine araştırmalarda bulundu. Yurtdışı ve yurtiçinde ortodonti alanında güncel eğitim programlarını tamamladı.
Ortodonti nedir?
Ortodonti kelime anlamı olarak “düzgün diş dizilimi” demektir. Günümüzde bu kelime anlamını aşan bir noktaya doğru gitmektedir. Sadece dişler değil, dişlerin çenelerle, çenelerin birbirleriyle ve çenelerin yüzle olan ilişkisinin düzeltilmesinde aktif rol oynamaktadır. Öyle ki bazı durumlarda bebeklik döneminden itibaren ortodonti büyük önem taşımaktadır. Örneğin; dudak damak yarığı ile doğan bir bebek beslenmeyi düzgün yapamamakta, süt emme işlemini gerçekleştirememektedir. Böyle bir durumda derhal bir ortodonti uzmanına yönlendirilmelidir. Bu sayede ortodonti uzmanının hazırlayacağı beslenme plakları sayesinde hem bebeğin sağlıklı bir şekilde beslenmesi sağlanacak, hem de burun ve dudaklar bölgesinde meydana gelen bozukluklar özel uygulamalarla düzenlenebilecektir. Bu aşamada ortodonti uzmanının yaptığı müdahalelerden sonra plastik cerrahi uzmanları, ilerleyen dönemde ise konuşma terapistleri ve bazen psikogların desteği ile bir tedavi görmesi gerekecektir.
Ortodontik tedavi hangi yaşta yapılmalıdır?
Her yaşta ortodontik tedavi mümkündür. Çocukluk döneminde ilk olarak 7 yaşında ortodonti muayenesi yapıldığında çenelerdeki darlıklar, ters kapanışlar, alt çenenin önde konumlanması veya üst çenenin geride konumlanması gibi düzensizliklere müdahale edilebilir. 12 yaşından sonraki dönemde ise daimi dişleri tamamlanmış olan ergenlik dönemindeki çocuklarda sabit tel tedavisi uygulanabilmektedir.
Erişkinlerde ortodontik tedavi yapılır mı? Yaş ilerledikçe tedavilerde başarı oranları düşüyor mu?
Yaş ilerledikçe tabii ki dişi çevreleyen dişeti ve kemik dokularda bazı kayıplar gerçekleşebilmektedir. Bu bazen ağız hijyeninin yetersizliğinden bazen de yaşın etkisi ile olabilmektedir. Örneğin 40-50 yaşında tel tedavisi için başvuran hastalarımızda öncelikle kapsamlı bir dişeti sağlığı ve diş çevresi kemik yapısının incelenmesi yapılır. Sağlıklı ağız diş yapısına sahip her bireyde ve her yaşta ortodontik tedavi yapılabilir. Günümüzde özellikle erişkin hastalarda estetik ön plandadır. Sosyal ve iş hayatında tel tedavisinin belli olmasını istemeyen hastalarımızda diş renginde teller uygulanabilirken, bazı özel durumlarda dişlerin iç yüzeyine uygulanan teller ya da tamamen şeffaf plaklarla yapılan diş düzeltim yöntemleri kullanılmaktadır.
Ortodontik tedavi sırasında yaşanılan zorluklar neler?
Diş teli genelde ağrılı bir süreç diye düşünülür ve uzun olduğu konuşulmaktadır. Tedaviye başlayan bir birey ilk 3 gün özellikle çiğneme sırasında dişlerde hassasiyet hissederken, bir hafta sonrasında bu ağrıların azaldığını, 1 ay sonraki kontrolde ise rahatsızlıkların tamamen geçtiğini ve tellerini benimsediğini, hayatlarının bir parçası olduğunu belirtmektedir.
Ortodonti tedavisi için sağlıklı dişlerin çekimi gerekli mi?
Özellikle damakların küçük, diş boyutlarının büyük olduğu durumlarda, bir de şiddetli çapraşıklık mevcut ise her hangi bir çürüğü olmamasına rağmen geçiş diş olarak adlandırdığımız küçük azı dişlerini çekip diğer dişlerin sağlıklı bir şekilde düzeltilmesi yapılmaktadır. Bu noktada diş çekimi yapılmasından korkmamak gerekir. Aksi halde diş çekmeden dişleri sıraladığımızda kemik dışına itilen dişlerin uzun vadede zarar görmesi söz konusudur. Ortodontik tedavi sonrasında, çekim sonrasında oluşan boşluklar kapanacak ve hastalarımız güzel bir gülümsemeye sahip olacaklardır.
Tel tedavisi ne kadar sürmekte?
Ortodontik tedaviler tabii ki hastalarımızdaki ağız yapısının ve diş bozukluğunun şiddetine göre değişik sürelerde devam etmektedir. Eskiden ortodontik tedaviler 3,5-4 yıl sürüyordu. Ancak yeni geliştirilen teknolojik teller, sürtünmesiz braket sistemleri, ankraj üniteleri, bizim tedaviyi daha etkili ve daha kısa sürede yapmamazı sağlamaktadır. Hastalarımıza 6 ay ila 1,5-2 yıl arasında değişen sürelerde tel uygulamaları ile yardımcı olabiliyoruz.
Biberon beslenmeleri, yalancı meme kullanımı veya parmak emme gibi alışkanlıklar ağız yapılarını ve dişleri etkiler mi? Bozukluğa neden olur mu?
Özellikle parmak emme alışkanlığını 3,5 yaşına kadar fizyolojik olarak kabul ediyoruz. Ancak sonrasında devam eden alışkanlıklar damak yapısını bozabiliyor. Dilin önde ve aşağıda konumlanmasına neden olduğundan üst damak kubbesini daraltıcı etki gösterir, bu da dişlerin olması gerektiği şekilde yerleşememesine, yukarıda kalmasına neden olablir. Aynı şekilde 4-5 yaşlarına kadar yalancı meme kullandırılması damakta benzer bozukluklara neden olmaktadır.
Tedavide öncelikle bu alışkanlıkları bıraktırmaya yönelik koruyucu ve önleyici psikoterapik yöntemler ya da alışkanlık kırıcı ortodontik uygulamalar kullanılır. Ancak tabii ki yerleşmiş bir alışkanlığı yenmek sabır gerektiren bir durumdur. Bu konuda ailelere büyük görev düşmektedir.
Tellerin bakımı için ne yapılmalı?
Dişlerde tel olunca ağız bakımı daha önem taşımaktadır. Teller çürüğe ve dişeti hastalığına neden olmaz. Ancak tellerin bakımı, temizliği yetersiz olursa ağız sağlığı olumsuz etkilenmektedir.
Ortodontide ne gibi gelişmeler var?
Eskiden kullanılan ağız dışı aygıtlar günümüzde minivida gibi ağız içinden uygulanan küçük aygıtlarla yer değiştirmiştir. Ancak tabii 8-9 yaşlarında ciddi çene problemi olan hastalarımızda hala yüz maskesi ile ortopedik düzeltimler yapmaktayız.
