Şarbon sıcak, soğuk, UV ışını ve kimyasal dezenfektanlara oldukça dayanıklı bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Sığırlar, koyunlar, keçiler gibi ahırda yaşayan hayvanlar, bakteriyi taşıyan topraklardan, bitkilerden veya sudan bakteri sporlarını soluyabilir ya da ağızdan alabilirler.
İnsanlar enfekte hayvanlarla veya kontamine hayvan ürünleriyle temas ettikleri takdirde şarbon hastalığına yakalanabilirler. Üremesi için mutlaka oksijen gereken bu bakteriler yaklaşık 37 derece ısıya ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle insan vücudu onların üremeleri için oldukça uygundur.
Şarbon nasıl bulaşır?
Direkt temas: Enfekte hayvanın kontamine materyali ile temas (örneğin derisini yüzmek, taşımak, kanının sıçraması, et kesimi, enfekte hayvan ölüsünü temas önlemlerine dikkat etmeden gömmek vb).
Solunum yolu: Bacillus antracis sporlarının solunması yolu ile akciğer şarbonu gelişir.
Oral yol: Kontamine et ve et ürünlerinin tam pişirilmeden tüketilmesi sonucu sindirim sistemini etkileyen şarbon vücuda alınır.
Nozokomiyal bulaş ihtimali bulunmaktadır. Enfekte lezyondan temas ile insandan insana bulaşma riski vardır. Şarbon, solunum yolu ile hızla bulaşabildiğinden ve dış koşullara dayanıklı olması nedeni ile biyolojik silah etkeni olarak da kullanılmıştır.
Cilt şarbonunun kuluçka süresi genelde 2 ile 6 gün arasındadır. (sindirim sistemi) Gastrointestinal şarbon ve akciğer şarbonunda kuluçka süresi genelde 3 ile 7 gün arasındadır.
Şarbon nasıl teşhis edilir?
Her hastalıkta olduğu gibi şarbon hastalığında da erken teşhis oldukça önemlidir.
Cilt testi: Cilt şarbonunun teşhisi için yapılır. Ciltteki şüpheli bir lezyondan sıvı örneği ya da küçük bir doku örneği (biyopsi) alınıp incelenir.
Göğüs röntgeni veya bilgisayarlı tomografi (CT) taraması: Akciğer şarbonunu teşhis etmek için göğüs röntgeni veya bilgisayarlı tomografi yapılabilir.
Dışkı tahlili: Sindirim sistemi şarbonu tanısı için dışkı örneği ile yapılır.
Endoskopi: Sindirimi sistemi şarbonu tanısı için yemek borusu ya da bağırsaklara endoskopi yapılarak kesin teşhis konur.
Lomber ponksiyon (belden sıvı alma): Bu testte spinal kanalına iğne takılır ve az miktarda sıvı çekilir. Genellikle şarbon menenjiti tanısını doğrulamak için yapılır.
Kan tahlili: Alınan kan örneğinde antraks bakterilerinin mevcudiyeti araştırılır.
Deri şarbonu belirtileri
*Yüz, boyun, kol veya ellerde kaşıntıya neden olan küçük kabarcık veya şişlik
*Yaraların etrafında ödem
*Küçük kabarcıklardan sonra görülen siyah merkezli ağrısız cilt ülseri
*Kara çıban görünümlü cilt yaraları
*Boğaz ve yakındaki lenf bezlerinde şişme
Akciğer şarbonu belirtileri
*Birkaç gün sürebilen boğaz ağrısı, hafif ateş, halsizlik ve kas ağrıları (grip gibi)
*Hafif göğüs rahatsızlığı, nefes darlığı
*Kanlı tükürme, ağrılı yutma, öksürük
*Sersemlik veya baş dönmesi
*Mide bulantısı, kusma veya mide ağrıları
*Baş ağrısı, aşırı terleme
*Aşırı yorgunluk, vücut ağrıları
*Hastalık ilerledikçe yüksek ateş, solunum problemi, şok ve menenjit
Sindirim sistemi şarbonu belirtileri
*Ateş, titreme ve iştah kaybı
*Boyun ve boyun bezlerinin şişmesi
*Boğaz ağrısı, ağrılı yutma, ses kısıklığı
*Bulantı ve kusma, özellikle kanlı kusma
*Baş ağrısı, karın ağrısı
*Kızarma (kırmızı yüz) ve kırmızı gözler
Yalı Mah. 6523 Sk. No:32/B Kat:4 D:417 Park Yaşam Ofisleri Mavişehir Tel: 0232 404 0 555 (Pbx) – Fax: 0232 404 0 557
